IB/Consulting mới “ngầu”

Gần đây, sau VCG office hours, mình có dịp nói chuyện với khá nhiều bạn muốn theo đuổi Investment Banking hoặc Consulting. Hỏi lý do thì đa phần đều nói: “Đi career fair nghe thấy hay, ngành fancy, công việc không chán, được học và làm nhiều thứ.” Nhưng khi hỏi kỹ hơn, thì không nhiều bạn thực sự hiểu rõ về nghiệp vụ hay tính chất công việc của những ngành đó.

Thật ra, mình cũng từng như vậy – từng nghĩ rằng vào được IB hay Consulting mới “xịn”, mới không bị làm đi làm lại một việc. Nhưng rồi mình nhận ra: công việc có chán hay không là do cách mình làm và phát triển bản thân, không hẳn do ngành.

Hồi mới đi làm, mình cũng fomo lắm. Thấy bạn bè làm ở Wall Street cũng ham lắm chứ.

Mình làm ở mảng pricing strategy cho lending products cho một ngân hàng – lúc đầu, chủ yếu là reporting. Mỗi tháng như một vòng lặp, và mình cũng từng tự hỏi: “Không lẽ công việc sẽ cứ như thế mãi sao?”

Nhưng sau 1 năm, khi mình đã quen việc hơn, mình nhận ra: chính nhờ làm report và phân tích mà mình nắm rất rõ về product performance – điều đó giúp cực kỳ nhiều cho việc làm deal và strategy sau này. Mình bắt đầu tự động hoá các báo cáo để giảm manual work, học thêm về modeling, luyện kỹ năng giao tiếp với business stakeholders, và chủ động nói với sếp là mình muốn làm thêm, học thêm.

Mọi thứ là một quá trình từ từ, chứ đừng kỳ vọng mới ra trường là được làm “fancy work” liền. IB hay Consulting cũng thế thôi – vài năm đầu thường là làm support cho sếp, chưa hẳn đã được gặp client hay ra quyết định lớn ngay đâu.

Sau 2 năm, khi kỹ năng tốt hơn, mình bắt đầu được lead deals, làm việc trực tiếp với front office. Từ consumer lending, mình còn được chuyển qua làm ở mảng private lending cho VC/PE firms – đúng hướng mình thích – vì trước đó mình đã chia sẻ sở thích, long-term goals và background với sếp.

Mình rút ra được là:

• Cơ hội đến khi mình sẵn sàng

• Việc chán hay không là do mình làm chủ được công việc và tìm cách thăng tiến lên hay không

• Quan trọng là phải communicate – bạn không nói thì không ai biết bạn muốn gì

• Công việc đầu tiên không có nghĩa là công việc cuối cùng, mà là tiền đề để mình phát triển và đạt được long-term goal. Nên đừng nản khi first job chưa được như kỳ vọng, có việc, được đi làm đã, đường còn dài lắm.

Nhiều bạn mới bắt đầu hay bị fixed mindset, nghĩ chỉ có một vài ngành “xịn” mới đáng làm. Nhưng thật ra, thị trường bây giờ thay đổi liên tục, cơ hội ở nhiều nơi – chỉ là mình có chịu mở rộng tìm hiểu hay không thôi.

Đặc biệt với các bạn du học sinh:

Hãy thực tế hơn – vì IB và Consulting không “international friendly” cho visa sponsorship lắm. Cạnh tranh rất cao, và các ngành đó vẫn ưu tiên ứng viên local hoặc target school (ivy) hơn. Đương nhiên, vẫn có nhiều bạn từ non-target làm được nhưng thẳng thắn mà nói, tỉ lệ rất rất thấp và đa phần họ đều rất rất đam mê và hiểu tại sao họ chọn theo định hướng đó một cách rõ ràng. Mình nói ra không phải để các bạn nản hay dừng lại, mà là để các bạn có kế hoạch rõ ràng hơn, chứ rất nhiều bạn năm 3,4 sắp ra trường mới bắt đầu thì rất khó. Nên mở rộng hướng đi, vì có rất nhiều cơ hội khác phù hợp với background và năng lực của bạn.

Finance/Business rộng lắm.

Đừng chọn ngành chỉ vì “nghe người ta nói hay” – hãy tìm hiểu bản thân trước. Và nếu bạn đang chọn ngành, nhớ rằng ai cũng bắt đầu từ những việc nhỏ. Không ngành nào “sướng sẵn”, cũng không ngành nào “tẻ nhạt sẵn”. Mỗi lĩnh vực đều có không gian để bạn sáng tạo, để đổi mới, để thử nghiệm cách làm mới. Cái bạn cần là góc nhìn rộng hơn và sự chủ động biến công việc đó thành của mình.

Career là hành trình dài – không cần rush, cần có nhiều trải nghiệm để hiểu mình và không ngừng học hỏi!